MUZiK GEZEGENİ - Hikayeler

Bir Doğum Günü Şarkısı

John Evans bir sabah apar topar girdi yaşamıma. Hırpani görünüşlü çocuğun üzerinde binlerinin verdiği belli olan giysiler, ayaklarında ise, yanları açılmış eski püskü bir çift ayakkabı vardı.

John, North Carolîna'daki kasabamıza elma toplama mevsiminde göçmen olarak gelen siyah isçilerden birinin oğluydu. Bu işçiler o kadar yoksuldu ki, kazandıkları para ailelerini geçindirmeye bile yetmiyordu.

ikinci sınıfın okuduğu dersliğin kapısında dikilmiş duran John'un görüntüsü içler acısıydı. Öğretmenimiz Bayan Parmele, John'un adını yoklama defterine yazarken, ağırlığını sürekli olarak bir ayağından diğerine veriyordu rahatsız bir biçimde. Sınıfa yeni gelen bu zavallı görünümlü arkadaşımıza karşı nasıl bir tavir içinde bulunmamız gerektiğini bilemiyorduk, ama sınıfta varlığından hoşnut olmadıklarını belli eden bir fısıltı giderek yükselmeye başlamıştı.

Arkamda oturan çocuk, "Bu ne?" diye homurdandı. Kızlardan biri kıkırdayarak, "Biriniz bir pencere açın." dedi. Bayan Parmele gözlüklerinin üzerinden bize baktı. O bakınca sınıftaki mırıltılar kesildi ve Bayan Parmele başını tekrar işine eğdi.

Bayan Parmele, "Ever. bu yeni arkadaşınız John Evans," dedi daha sonra. Sesinin mutluymuş ifadesi vermesi için kendisini zorladığı belliydi. John şöyle bir bakındı sınıfa ve gülümsedi. Belli ki, birilerinin de kendisine gülümsemesini bekliyordu umutla. Fakat hiç kimse gülümsemedi, ama o hâlâ sırıtmayı sürdürüyordu.

Nefesimi tutmuş, Bayan Parmele'nin yanımdaki boş sırayi farketmemesi için dua ediyordum. Ama farketti ve parmağıyla o sırayı işaret etti John'a. John sırasına otururken bana bir gözattı, ama ona kendisiyle arkadaş olacağıma ilişkin bir umut vermemek için gözlerimi kaçırdım bakışlarından.

Gelişinin ilk haftasının sonunda John okuldaki sosyal yaşamda kendisine hiçbir yer bulamamıştı. Bir akşam yemekte anneme, "Bu kendi hatası," dedim. "Daha sayı saymayı bile bilmiyor."

Hakkındaki yorumlarım sayesinde annem John'u eni konu tanıyordu artık. Beni hep sabırla dinliyor, "Hmmm." ya da "Anlıyorum," gibi şeyler söylüyordu yalnızca yorumlarım karşısında.

John elinde yemek tepsisi, yüzünde bir gülümsemeyle önümde durmuş bana, "Yanına oturabilir miyim?" diyordu. Birinin bizi görüp görmediğini anlamak için çevreme bir gözattıktan sonra "Peki," dedim çaresizce.

Onun yemeğini yemesini seyrederken, John hakkındaki yorumlarımızda pek de haklı olmadığımızı anladım, iyi bir çocuktu, üstelik tanıdığım en neşeli erkek çocuğuydu.

Yemeğimizi bitirdikten sonra hemen bahçeye çıkıp, salıncaklara, oradan barfikslere ve kum havuzuna koştuk. Tekrar sınıfa girmek için Bayan Parmele'nin arkasında sıra olduğumuzda, John'la arkadaş olmaya karar vermiştim.

Bir gece annem yorganımı düzeltirken ona, "Anne. çocuklar neden John'a bu kadar kötü davranıyorlar sence?" diye sordum.

"Bilmem," dedi üzgün bir sesle. "Belki de bildikleri tek şey budur,"

"Anne, yarın onun doğum günü. Kimse ona armağan vermeyecek. Pastası olmayacak. Armağanları olmayacak. Hiçbir şeyi olmayacak. Hiç kimsenin umurunda değil."

Annem de, ben de, sınıftaki çocuklardan birinin doğum günü olduğunda annesinin sınıfa hem doğum günü pastası, hem de herkese kurabiye getirdiğini biliyorduk. Kız kardeşimin ve benim doğum günlerimde annem okula o kadar sık gelip gitmişti ki. Oysa John'un annesi bütün gün elma bahçelerinde çalışıyordu. Onun bu çok özel gününün kimse farkına bile varmayacaktı.

Annem, "Üzülme," dedi ve beni öpüp, iyi geceler diledi. "Eminim her şey çok iyi olur." Yaşamımda ilk kez annemin yanlış düşündüğüne inandım.

Ertesi sabah kahvaltıda kendimi iyi hissetmediğimi, okula gitmek istemediğimi söyledim.

Annem, "Bunun John'un doğum günüyle bir ilgisi var mi?" diye sordu. Yanaklarımdaki kızarıklık annemin istediği yanıttı zaten. "Senin doğum gününde arkadaşın gelmese, sen ne yapardın?" diye sordu tatlı bir sesle. Bir an düşündüm ve annemi öpüp yola koyuldum.

Sabah ilk iş olarak, John'un doğum gününü kutladım. Utangaç gülümsemesinden, kendisini anımsamamdan çok hoşnut olduğunu anladım. Belki de o kadar kötü bir gün olmayacaktı o gün.

Öğleye doğru doğum günlerinin o kadar önemli olmadiğına karar vermiştim neredeyse. Tam Bayan Parmele tahtaya bir matematik problemi yazarken, koridordan gelen tanıdik bir ses işittim. Çok iyi tanıdığım bir ses doğum günü şarkısını söylüyordu.

Sonra sınıfın kapısı açıldı ve elinde mumlarla süslü, kocaman bir doğum günü pastasıyla annem girdi içeriye. Kolunun altındaysa, üzerinde kırmızı kurdeleden yapılmış bir fiyonk olan bir armağan paketi vardı.

Sınıftakiler bir açıklama bekler bakışlarla beni süzerlerken, Bayan Parmele de cırtlak sesiyle anneme eşlik etmeye başlamıştı. Karanlıkta bir arabanın farlarına yakalanınca şaşıran bir geyiğe benzeyen John'u annem hemen tanıdı. Pastasıniıve armağanını sırasının üzerine koyarken, "Doğum günün kutlu olsun, John," dedi.

Arkadaşım, annemin getirdiği pastayı sabırla tek tek bütün sınıf arkadaşlarına dağıttı. Annemle gözgöze geldik. Pastamı ısırırken, bana gülümseyip, göz kırptı.

Geriye dönüp baktığımda, o doğum gününü birlikte kutladığımız arkadaşlarımın hemen hiçbirinin adıni anımsamıyorum. John Evans doğum gününden kisa bir süre sonra gitti ve bir daha ondan hiçbir haber alamadım. Fakat ne zaman o çok tanıdik şarkıyi işitsem, o günü anımsarım. Annemin tatlı sesini, o çocuğun gözlerindeki pırıltıyı ve pastanın güzel tadını.

------------------------------------------------------------------

BABAMIN MÜZİĞİ

Babamın o ağır akordeonu kendini hayli zorlayarak evimizin içine taşıyışını anımsıyorum. Annemi ve beni oturma odasına çağırdı ve kutuyu sanki bir hazine sandığını açıyormuş gibi açtı. İşte dedi, Çalmayı öğrendiğinde yaşamın boyunca seninle kalacak.

Onun o anki mutluluğunu paylaşamadım çünkü bir gitar ya da piyano düşlüyordum. 1960 yılındaydık ve küçük el radyoma yapışık gibi yaşıyor, ünlü gitar ve piyano ustalarının yapıtlarını hayranlıkla dinliyordum. Akordeonla yapılmış hiçbir ünlü müzik parçası yoktu. Parlak beyaz tuşlara ve krem rengi körüğe baktığımda arkadaşlarımın benimle dalga geçmelerini duyar gibiydim.

Sonraki iki hafta boyunca akordeon koridordaki dolapta kapalı kaldı. Ve bir akşam babam önümüzdeki hafta derslere başlayacağımı bildirdi. İnanmazlıkla dolu olarak destek için annemin gözlerine baktım ama yüzündeki ifadeden beni desteklemediğini anladım.

Bir akordeona 300 ve ders başına da 5 dolar vermek babamın yapacağı türden bir iş değildi. Pennsylvaniada bir çiftlikte, bazen yeterli giysi ve yiyecek bile bulamadıkları çok zor koşullarda büyümüş olduğu için işe yaramayacak şeyler için para harcamayı sevmezdi.

Ailem ben doğmadan önce annemin ailesine ait iki katlı evin üst katına taşınmışlardı. Büyükannem ve büyükbabam alt katta yaşıyorlardı. Babam hafta içinde her gün üç saatlik yorucu bir yolculuk yaparak çalıştığı tamir servisine gidip geliyordu. Hafta sonlarında ise bodrum kattaki çalışma tezgahında ya bozuk bir dolabı ya da bir oyuncağı onarıyordu. Zayıf ve çekingen bir adamdı ve çalışma tezgahının başında geçirdiği zamanlarda olduğu denli hiçbir yerde rahatlamazdı.

Babamı yalnızca müzik, tezgahındaki aletlerinden ve projelerinden ayırabilirdi.

O günlerde evdeki bir dolabı karıştırırken minik bir gitar kutusuna benzeyen bir kutu buldum. Çok şaşırdım. Açtığımda içinden pırıl pırıl parlayan çok güzel bir keman çıktı. Babanın kemanı dedi annem, Ailesi almış ona ama sanırım koşulların zorluğu nedeniyle çalmayı hiç öğrenememiş. Babamın kaba ellerini bu zarif aletin üzerinde gezinirken düşünmeye çalıştım ama başaramadım.

Kısa bir süre sonra derslerime başladım. İlk günümde aletin kayışları omuzlarımı hayli acıttı ve kendimi her bakımdan beceriksiz duyumsadım. Bittiğinde babam öğretmenime nasıl olduğumu sordu. O da, İlk ders için oldukça iyi diye yanıtladı.

Her gün yarım saat çalışmam istenmişti ve ben her gün bundan kaçmaya çalışıyordum. Dışarıda top oynamak dururken nasıl olsa yakında unutacağım şarkıları öğrenmeye anlam veremiyordum. Ancak ailem çalışmam konusunda hiç geri adım atmıyordu.

Çok şaşırmama karşın zaman içinde ellerimi uyumlu bir biçimde kullanarak basit kimi şarkıları çalabilmeye başladım. Babam akşam yemeklerinden sonra sıklıkla benden bir iki şarkı çalmamı istiyordu. O koltuğuna kuruluyor ve ben bildiğim birkaç melodiyi çalarken büyük bir zevkle dinliyordu.

Çok güzel, geçen haftadan daha iyi diyordu hep. Onun en beğendiği şarkıları peş peşe çalmaya başladığımda kucağında gazetesi katlanmış bir biçimde koltuğunda uyuyakalıyordu.

Bir temmuz akşamında çok eski bir şarkıyı neredeyse kusursuz bir biçimde çalmaktaydım ki annem ve babam pencereden bakmamı söylediler. Evinin dışında çok az gördüğümüz yaşlıca bir komşumuz arabamıza dayanmış çaldığım şarkıyı mırıldanarak dalıp gitmişti. Bitirdiğimde gülümseyerek bana seslendi, Bu şarkıyı İtalya daki çocukluğumdan anımsıyorum dedi. Güzel, çok güzel.

Dersler yaz boyunca giderek zorlaştı. Öğrendiklerimi tam olarak çalabilmek saatlerimi alıyordu. Tabii bu arada dışarıda çeşitli oyunlar oynayan arkadaşlarım da ara sıra bana takılmadan edemiyorlardı, Hey maymunun ve dilenme kabın nerede?

Ancak bu tür aşağılamalar yaklaşan güz resitalinin bende yarattığı endişenin yanında sönük kalıyordu. Yerel bir tiyatronun sahnesine çıkacak ve solo çalacaktım. Bunu yapmak istemiyordum. Bir pazar öğleden sonra arabada giderken duygularım taşıp boşalıverdi.

Tek başıma çalmak istemiyorum dedim.

Çalmak zorundasın diye yanıtladı babam.

Neden? diye bağırdım. Sen çocukken kemanını çalamadın diye mi? Neden sen kendi kemanını hiç çalmak zorunda kalmamışken ben bu aptal aleti çalmak zorundayım?

Babam arabayı yolun kenarına çekti ve bana döndü.

Çünkü insanları neşelendirebilirsin. Onların yüreklerine dokunabilirsin. Bu öyle bir armağandır ki senin onu başından atmana izin vermeyeceğim. Sonra da yumuşacık bir sesle ekledi, Bir gün benim hiçbir zaman sahip olmadığım bir şansın olacak. Ailene çalacaksın ve şimdi niye çok çalışmış olduğunun anlamını o zaman anlayacaksın.

Nutkum tutulmuştu. Babamın akordeon bir yana herhangi bir şey hakkında yaptığı böyle duygulu bir konuşmayı çok seyrek duymuştum ve o günden sonra ailemin beni zorlaması olmaksızın çalışmalarımı sürdürdüm.

Konser akşamı annem parıltılı küpeler takmış ve başka hiçbir zaman görmediğim denli çok makyaj yapmıştı. Babam eve erken geldi ve takım elbise giydi, kravat taktı. İkisi de bir saat önceden hazırdı ve oturma odasında gergin bir biçimde sohbet ediyorduk. Hiç söylemediler ama çalacağım bu tek şarkının onlar için bir düşün gerçekleşmesi anlamına geldiğini anladım.

Tiyatro salonunda, ailemin benimle gurur duymasını istediğimi düşündüğümde sinirlerim iyice gerildi. Sonunda sıram geldi. Sahnenin ortasındaki tek sandalyeye yürüyüp oturdum ve tek bir yanlış yapmadan, Bu Akşam Yalnızlıktan Sıkılıyor musun? (Are You Lonesome Tonight) adlı şarkıyı çaldım. Büyük bir alkış koptu ve diğerleri durduğunda kimileri alkışlamayı sürdürdüler. Çok mutluydum, başarmıştım.

Konserden sonra annem ve babam sahne arkasına geldiler. Başları dik ve kızarmış yüzleriyle yürüyüşlerinden mutlu oldukları belliydi. Annem beni kucakladı. Babam kolunu omzuma attı ve beni kendine çekti ve Harikaydın dedi. Sonra elimi sıktı ve uzun süre bırakmadı.

Yıllar geçtikçe akordeon yaşamımda geri plana düştü. Babam özel günlerde çalmamı istiyordu ama dersler bitmişti. Üniversiteye gittiğimde akordeonum koridordaki dolapta babamın kemanının yanındaki yerini aldı.

Üniversiteden mezun olmamdan bir yıl sonra ailem yaşadığım kentin yakınlarında bir kente taşındı. Babam 51 yaşında sonunda kendine ait bir ev sahibi olabilmişti. Taşındıkları gün akordeonu kendi evime getirip tavan arasına koydum.

Akordeon orada benim kendi iki çocuğumun bir öğleden sonra rastlantı sonucu keşfetmelerine dek yıllarca tozlu bir anı olarak durdu. Oğlum onun gizli bir hazine olduğunu düşünmüş, kızım ise içinde bir hayaletin olduğunu... Her ikisi de haklıydılar.

Kutuyu açtığımda gülerek bağırıştılar, Çal, çal baba ne olur çal. İsteksizce kayışları omzuma geçirdim basit bir iki şarkı çaldım. Yeteneğimi kaybetmemiş olduğumu görmek beni şaşırttı. Çocuklar çevremde kıkırdayarak dans etmeye başladılar. Eşim bile kahkahalar atıyor ve el çırparak tempo tutuyordu. Onların çılgın neşe ve coşkusu karşısında hayrete düşmüştüm.

Çok çalışmanın ve başkaları için bir şeyleri feda etmenin ne demek olduğunu sonunda biliyordum artık. Babam baştan sona haklıydı; en değerli armağan sevdiğiniz insanların yüreklerine dokunmaktı.

Daha sonra babamı telefonla aradım ve sonunda onu anlamış olduğumu söyledim. Doğru sözcükleri seçmek için hayli uğraşarak bana verdiği, keşfetmem neredeyse otuz yıl süren miras için teşekkür ettim. Bir şey değil dedi, sesi duygu seli içinde boğularak.

Babam kemanıyla hoş sesler çıkarabilmeyi hiç öğrenemedi. Ancak ailesi için hiç çalmamış olduğunu düşünmesi yanlış bence. O akşam eşim ve çocuklarım dans edip kahkahalar atarken benim akordeonumu dinliyorlardı. Oysa o babamın müziğiydi.

Wayne Kalyn

-------------------------------------------------------------------

Sihirli Keman

Çok eskiden, genç bir kadin, kocasini ve küçük yaştaki oğlunu terk ederek ortaliktan kaybolmuş, bir daha da görünmemişti. Kocasi bir müddet sonra yeniden evlenmiş, çocuk da üvey anne eline düşmüştü. Vakti geldiğinde çocuk okula başladi. Ama derslerinde hiç başari gösteremiyordu. Yaşitlari arasinda en başarisiz oydu. Çocuk derslerini başaramadikça baba ve üvey annesi tarafindan aşağilaniyor, ara sira da tartaklaniyordu.

Çocuk böyle aşağilandikça daha başarisiz oluyor, başarisiz oldukça da aşağilaniyordu.

Bu durumda işin içinden çikmasi mümkün değildi. Adi bir defa " aptal " a çikmişti.

Sonuçta beklenen oldu. Baba çocuğu okuldan aldi, bir ustanin yanina çirak olarak verdi. Fakat çocuk bu çirakliğinda da bir varlik gösteremedi.

Eli hiçbir ise yakişmiyordu. Tersine sakarliği, kirip dökücülüğü daha çok göze batiyordu. Ailesi tarafindan olduğu kadar çevresi tarafindan da itilip kakiliyordu.

işte bu ortamda bir gün bu çocuğa, yillar önce kendini ortalikta birakip kaçan annesi tarafindan bir mektup ve birlikte bir paket gönderildi. Anne mektubunda, oğlunu çok özlediğini, hiçbir zaman aklindan çikarmadiğini, kaderin kendisini öyle davranmaya ittiğini yaziyor ve bir çeşit özür diliyordu. Gönderdiği paketin içinden de bir keman çikmişti. Çocuk gerek mektup gerekse keman için çok sevinmişti. Annesi tarafindan unutulmamiş olmasi onu son derece mutlu etmişti.

Bu arada kemani da çalmaya başladi. Kisa zamanda o kadar güzel keman çalmaya başladi ki herkes şaşirip kaldi. Bu derece kabiliyetsiz, eli bir ise yakişmayan çocuk nasil böylesine ustaca keman çalabilirdi? Başta baba ve üvey anne olmak üzere hemen herkes gelen kemanin sihirli olduğuna inanmaya başladi. Başka türlüsü akillarina siğmiyordu. Çocuk da giderek keman çalmada daha da ustalaşiyor, adeta kemani konuşturuyordu. Hemen herkeste bu işin nasil olduğunu, gizini araştirip öğrenmek hevesi uyandi. Yakindaki bir kentte yaşayan bir bilgeye, çocuğun öyküsünü anlatip, onun nasil da bilinen yeteneksizliğine rağmen kusursuz keman çalabildiğini, kemanda bir sir olup olmadiğini sordular. Yaşli bilge şu açiklamada bulundu:

"Kemanda sandiğiniz gibi bir sir yoktur. Çocuk da sanildiği gibi doğuştan kabiliyetsiz değildir. Ama başlangiçta annesi tarafindan unutulduğunu sanarak okulda ve iş yaşaminda bir varlik gösterememiştir. Unutulmak çok kötü bir şeydir. Bütün kabiliyetleri körletir. Ama neden sonra çocuk annesi tarafindan unutulmadiğini, sevildiğini öğrenince var olan kabiliyetler yeşermiştir. Sizin etrafinda bunca yorumlar, yakiştirmalar yaptiğiniz olay bu kadar basittir."

----------------------------------------------------------------

KEMANCININ TAŞLARI

-------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------

BABAMIN MÜZİĞİ

-------------------------------------------------------------------